Εναλλαγή πολιτευμάτων
● Εκφυλίζονται σε Δημοκρατία, Ολιγαρχία και Τυρρανία.
● Κύριος παράγοντας εκτροπής είναι η υπερβολή.
Τα πολιτεύματα είναι:
● εγγενώς ασταθή,
● εξαρτώνται πολύ από την ηθική και την αρετή των πολιτών και των ηγετών.
Πολιτεύματα
Ο Αριστοτέλης, στο έργο του "Πολιτικά", περιγράφει την εναλλαγή των πολιτευμάτων με έναν κυκλικό τρόπο, όπου το ένα πολίτευμα διαδέχεται το άλλο, συχνά λόγω εκφυλισμού του προηγούμενου.
Ταξινομεί τα πολιτεύματα ανάλογα:
- με το πλήθος των κυβερνώντων (ένας, λίγοι, πολλοί),
- με το αν εξυπηρετούν το κοινό συμφέρον, ή των κυβερνώντων.
Η βασική του ιδέα είναι ότι τα "ορθά" πολιτεύματα (που εξυπηρετούν το κοινό συμφέρον)
- βασιλεία
- αριστοκρατία
- πολιτεία
- δημοκρατία
- ολιγαρχία
- τυραννία
Μεταβολές
Τα πολιτεύματα μεταβάλλονται ως εξής:Βασιλεία:
- Η εξουσία στα χέρια ενός άριστου μονάρχη.
-
Όταν ο μονάρχης γίνεται αυταρχικός και καταπιεστικός, εκφυλίζεται σε
τυρρανία.
- Η εξουσία στα χέρια των άριστων πολιτών.
- Όταν οι άρχοντες επιδιώκουν μόνο το δικό τους συμφέρον. εκφυλίζεται σε ολιγαρχία.
- Μια μορφή μεικτού πολιτεύματος, όπου συνδυάζονται στοιχεία αριστοκρατίας και δημοκρατίας.
- Όταν ο λαός αποκτά υπερβολική δύναμη και καταπιέζει τις μειοψηφίες, εκφυλίζεται σε δημοκρατία.
- Η εξουσία στα χέρια του λαού.
- Όταν επικρατεί η δημαγωγία και η ανομία. εκφυλίζεται σε ολιγαρχία ή τυραννία.
- Η εξουσία στα χέρια των λίγων πλουσίων.
- Όταν ένας από τους ολιγαρχικούς καταλαμβάνει την εξουσία με την βία. εκφυλίζεται σε τυραννία
- Η εξουσία στα χέρια ενός τυράννου.
- 'Οταν ο λαός επαναστατεί και ανατρέπει τον τύραννο, εκφυλίζεται σε βασιλεία ή αριστοκρατία
Θεωρεί οτι πολιτεία, ως μεικτό πολίτευμα, είναι η πιο σταθερή μορφή διακυβέρνησης, καθώς συνδυάζει τα πλεονεκτήματα των άλλων πολιτευμάτων και αποφεύγει τις ακρότητές τους.
Ο μηχανισμός εναλλαγής
Κάθε πολίτευμα έχει μια εγγενή τάση να διαφθείρεται, αν δεν τηρούνται ορισμένες προϋποθέσεις.Ο μηχανισμός με τον οποίο ένα πολίτευμα εκφυλίζεται είναι πολύπλοκος.
Η εναλλαγή των πολιτευμάτων γίνεται με τους παρακάτω κύριους παράγοντες:
- Υπερβολική εφαρμογή μιας αρχής
- Διαφθορά των ηγετών
- Κοινωνική ανισσοροπία
- Έλλειψη αρετής
Διαφθορά των ηγετών:
- Οι ηγέτες, αντί να επιδιώκουν το κοινό καλό, αρχίζουν να επιδιώκουν το προσωπικό τους συμφέρον.
- Η αδικία και η διαφθορά διαβρώνουν την εμπιστοσύνη των πολιτών προς το πολίτευμα.
- Όταν μια αρχή προωθείται σε υπερβολικό βαθμό, το πολίτευμα εκτρέπεται.
- Για παράδειγμα, η υπερβολική ελευθερία στη δημοκρατία οδηγεί στην αναρχία, η υπερβολική συγκέντρωση πλούτου στην ολιγαρχία οδηγεί στην καταπίεση των υπολοίπων..
- Οι κοινωνικές ανισότητες και οι συγκρούσεις μεταξύ των τάξεων αποσταθεροποιούν το πολίτευμα.
- Η έλλειψη μεσαίας τάξης, που λειτουργεί ως σταθεροποιητικός παράγοντας, επιδεινώνει την κατάσταση.
- Η παρακμή της αρετής των πολιτών και των ηγετών οδηγεί στην παραμέληση του κοινού καλού.
-
Η έλλειψη παιδείας και ηθικής αγωγής συμβάλλει στην αύξηση της
διαφθοράς.
Η διατήρηση του κοινού συμφέροντος
Ο κύριος παράγοντας που οδηγεί στην εκτροπή ενός πολιτεύματος είναι η υπερβολή. Δηλαδή, όταν ένα πολίτευμα προωθεί μια αρχή σε υπερβολικό βαθμό, μετατρέπεται στην εκφυλισμένη (διαστρεβλωμένη) μορφή του.Η διατήρηση ενός υγιούς πολιτεύματος συνδέεται στενά με την ηθική και την αρετή των πολιτών και των ηγετών, και απαιτεί συνεχή προσπάθεια για:
- την καλλιέργεια της αρετής,
- την αποφυγή των ακροτήτων και
- τη διατήρηση της κοινωνικής ισορροπίας.
Λέξεις εντοπισμού: #
